NİNNİ
Çocuklarını büyütürken anne veya akrabaların, onlarıları uyutmak için belli bir ezgiyle söyledikleri manzum veya mensur sözlerdir Ninniler… Aynı zamanda çocuk edebiyatına malzeme olacak halk kültürü ürünlerindendir. Ninniler, çocuğun uzun ömürlü olması, nasibinin bol olması, nazar ve hastalıklardan korunması, bebeğin ağlamaması, uslu olması, çabuk büyümesi, gelin ya da damat olması çocuğun gelecekte mutlu olması gibi dilekleri içeren doğaçlama söyleyişlerdir. Ninnilerde yerel öğeler, gelenek ve görenekler, tarihi ve toplumsal pek çok konu bulunmaktadır… Ninniler için, sade bir dille ezgili olarak söylenen şiirlerdir de diyebiliriz.Söyleyeni belli olmayan bu nağmelerin neredeyse tamamı kadınlar tarafından üretilmiştir. Üstelik, kültür aktarımında da önemli rolleri vardır. Bunların ortaya çıkması kültürel belleğin işletilmesiyle gerçekleşir. Belleğin işletilmesine yardımcı olan ninniler kültürel belleğe ait unsurları taşıyarak nesiller arası köprüleri kurar… Her toplumun ortak kullandığı davranış biçimlerinden biridir “ninniler”. Hangi topluluğa baksanız,ya da hangi eski medeniyetlere “ninni” vardır yaşamın içinde,o kadar doğal,o kadar olması gerekendir ki hayatımızın bir bölümünde,anne olunca kendiliğinden çıkagelir,çocuğun ilk eğitimi, ebeveyni ile ilk iletişimidir ninni… Dünya tarihinin ilk yazılı kayıtlarda geçen ninnisi Sümerlere aittir. Bu mükemmel eser, oğullarından birinin hastalığı sebebiyle çok üzülen Şulgi’nin karısının ağzından yazılmış bir şarkıdan oluşur. Sümerli annenin şarkısının büyük bir bölümü doğrudan çocuğa söylenmiştir. Çivi yazılı tabletlerin kırıklarının fazla olmasından dolayı çeviri ve yorumu güçlükle yapılmış olup, anlaşılan kısımlarıyla şarkı aşağıdaki şekilde başlar…. U-a a-u-a Ururu şarkımda – büyüsün Ururu şarkımda – kocaman olsun Irina ağacı gibi sağlam kök salsın Şakir bitkisi gibi boy atsın Efendi (belki uyku) Irmak kenarında sıralanmış, tomurcuklanan elma ağaçlarının arasında, O (uyku)’nun üzerine elini uzatacak, Yatanın üzerinde elini tutacak, Oğlum, uyku seni aldı alacak, Uyku seni bastırdı bastıracak Gel Uyku, gel Uyku, Oğlumun olduğu yere gel, Çabuk oğlumun olduğu yere gel Uyku, Uykusuz gözlerine uyku ver, Sürmeli gözlerine elini koy, Dışarıdaki diline gelince, Durmayan dilinin uykusunu engellemesine izin verme. O (Uyku)kucağını kırmızı buğdayla dolduracak, Ben – ben senin için küçük peynir tatlısı yapacağım, İnsana şifa veren küçük peynirlerden, İnsana şifa verirler, Ah, efendinin oğlu, Ah efendi Şulgi’nin oğlu! Bahçem bol sulu maruldur, Gakkul marulları iyi yetişmiştir, O marulları yesin efendi…. Yukarıdaki ninni annelerin binlerce sene önce de aynı duyguları taşıdığını gösteriyor.
*Tablo Fransız ressam William Adolphe Bouguereau’ ya ait, 1875 yılında tamamladığı, “lullaby ” ninni adlı özel bir koleksiyona dahil olan eseridir…
Antik çağın insanlık Halleri…
Sanat Atlası
Sedef DİNKÇİ
