TALİHSİZ OİDİPUS…

Bir gün Thebai Kralı Laios ile Kraliçe İokaste’nin kulağına bir kehanet ilişir: “yeni doğan oğulları büyüyünce babasını öldürecek, annesiyle evlenecek ve ondan çocukları olacak.” Bu tüyleri diken diken eden, korkunç bir söylemdir. Ama inanılasıdır,çünkü Delphi Tapınağının kahininden gelmiştir… Bu uğursuz haber ile sarsılan Kral ve Kraliçe çareyi, bebeği Kitharon dağına bırakmakta bulurlar. Bebek bir saray görevlisine verilir ve onu bulanlar kurtarmak istemesin, sakat zannetsin diye de iki topuğundan da mıhlanır… Adı bu yüzden Oidipus olur “şiş ayaklı…” Ancak emanet ettikleri saray görevlisi bebeğe kıyamaz ve onu Korinthos kentinden gelen bir sığırtmaça emanet eder, bu adam bebeğe bir süre bakar, sonra da onu götürüp Korinthos Kralı Polibos ile Kraliçe Merope’ye verir. Bu çift de evlat hasretiyle yanıp tutuşmakta fakat bir türlü çocukları olamamaktadır. Bebeğe kendi evlatları gibi,sevgiyle bakıp büyütürler… Fakat gün gelir Oidipus serpilir ve kulağına bazı söylentiler gelir,kendi soyu sopu üzerine şüpheye düşer. Bunun için başvurulan tek yer vardı Delphi Tapınağının kahinleri… Kahin ona babasını öldürüp annesiyle evleneceğini bildirir. Bu korkunç kaderden kaçınmak için, Oidipus, babası bildiği kral Polybos’un yurdu Korinthos’a dönmez, Thebai yoluna sapar. Phokis’te bir üç yol ağzında, Delphi’ye gitmekte olan asıl babası Laios ve üç adamıyla karşılaşır. Yol verme me­selesi yüzünden aralarında kavga çıkar ve Oidipus, Laios ile adamlarını oracıkta öldürür. Kimi öldürdüğünü bilmiyordur. Ama adamlardan biri kurtulur ve Tebai Kraliçesine gidip olayı anlatır. Oidipus Tebai’ye girdiğinde, büyük bir kargaşayla karşılaşır; Kral Laios kentten ayrılmış, bir daha da dönmemiştir. Üstelik gövdesi aslan başlı kadın ejder “Sfinks” Thebai kentinin başına musallat olmuştur. İnsanlara bilmeceler sorar bilemeyenleri de öldürür. Bilmeceyi çözebilen yegane kişi Oidipus’tur ve Thebaililer’i ejderden kurtarır. Halk tarafından kurtarıcı olarak karşılanır, bu sırada Kralın öldüğü kesinleşir, mükafat olarak Thebai’ye Kral yaparlar ve bir süre sonra da dul kraliçe İokaste ile evlenir… Oidipus, kendi öz annesiyle evlendiğini bilmiyordu. Annesinden Eteokles, Polyneikes adlarında iki oğlu, Antigone ve Ismene adlarında iki kızı oldu. İşlenen bu günah yüzünden şehirde bir veba salgını baş gösterdi. Delphoi tapınağına kurtuluş çaresini sordular. Kahinlerden, Laios’un katilinin cezalandırılması gerektiği cevabı alındı. Kahin Teiresias durumu açıkladı. Oidipus’un araştırmaları da Teiresias’ın dediklerinin doğruluğunu ortaya koyunca İokaste kendini astı. Oedipus da, annesinin iğnesi ile gözlerini kör etti. Gerçeği öğrenen kızgın kent halkı felaketin sorumlusu olarak Oedipus’u aşağıladılar ve kentten kovdular. Krallığı elinden alınan ve gözden düşen Oedipus’a kızı Antigone hariç diğer çocukları yüz çevirdi, o da saltanat kavgasında birbirinizi öldüresiniz diye onlara beddua etti… Oedipus ve kızı Antigone bir dilenci gibi hayatlarını sürdürdüler. Oedipus’un diğer çocukları da felaketler içinde sefil bir şekilde öldüler… Her mitolojik hikaye bir kıssadan hissedir…

*”Oidipus kompleksi” ya da “Oedipus karmaşası”, Sigmund Freud’un kurucusu olduğu psikanalitik teoriye göre karşı cinsteki ebeveyni sahiplenme ve kendi cinsinden ebeveyni saf dışı etme konusunda çocuğun beslediği duygu, düşünce, dürtü ve fantezilerin toplamı. Freud’a göre her çocuğun ilk aşkı karşı cinsteki ebeveynidir…

*Tablo Fransız ressam Jean – Antoine Theodoro Giroust tarafından 1788 yılında tamamlanmış saf “Neoklasizm”i yansıtan eserlerden biridir, “Dallas Sanat Müzesi”nde sergilenen eser orijinal haliyle müzede korunmaktadır…

Kral Oipidus – Sophokles…

Sedef DİNKÇİ