Nefesi Tutku Olan Kadın: AFİFE JALE

Osman BALCIGİL

Yazar Hakkında;

1955 İstanbul doğumlu olan yazar, 30 yıla yakın ulusal basında muhabir, editör, yönetici olarak çalıştı. Yaptığı çalışmalar ile birçok ödüle layık görülen yazarın 1988 yılında Gazeteciler Cemiyeti tarafından Latin Amerika’daki çalışmaları yılın röportajı olarak ödüllendirildi.

“Celile” romanı ile Nazım Hikmet’in annesini, “Yeşil Mürekkep” romanı ile Sabahattin Ali’yi, “İpek Sabahlık” romanı ile Türkiye’nin en başarılı kadın gazeteci ve yazarlarından biri olan Suat Derviş’i, “Nefesi Tutku Olan Kadın: AFİFE JALE” romanı ile tiyatro sahnesine çıkan ilk Müslüman kadın Afife Hanımefendi’yi bizlerle buluşturdu.

Nefesi Tutku Olan Kadın: AFİFE JALE

“Şu sahne denilen illetin cefasını benden çok çeken yoktur.”

1900 yılların başlarında dedesi Doktor Sait Paşa sayesinde çocuk yaşlarından itibaren tiyatro tutkusu ile büyür Afife Hanım. Paşa dedesi ile gittikleri her tiyatro gösterini büyük bir heyecan ile izler, sonrasında dedesi ile yaptığı değerlendirmeler çocuk yaşının çok üzerinde bir olgunluk seviyesindedir. Kuzeni Ziya ile tiyatro oyunları hazırlayarak bazen dedesine bazen tüm aileye sergilemek onu en mutlu eden anlar olarak hatıralarında kalacaktır.

Ne yazık ki Müslüman kadınların sahneye çıkmasının yasak olduğu Osmanlının son dönemlerinde, halkın ikiye bölünüp bir yanda gerici zihniyetin bir yanda batılılaşma çabasında olanların çatıştığı bir dönemde tiyatro sevdalısı Afife’nin işi çok zordu.

Herkesten habersizce girdiği Darülbedayinin sınavını kazanarak bu zorlukların hepsini göğüsleyebileceğini, hayallerine sahip çıkacağını düşünen Afife’ye ilk tepki tesadüfen öğrenen babasından gelmiş ve zorluklarla dolu bir yaşama adım atmıştır.

Tiyatro Afife için bir tutku olmuş, babasına, çevre baskısına, Müslüman Türk kadını sahneye çıkamaz anlayışına ve çıktığı sahnenin polisler tarafından defalarca basılmasına rağmen bu tutkusundan vazgeçmemiştir.

Yaşadığı zor günlerde başına saplanan hançerden kurtulmak isterken bağımlı olan Afife hayatına sığdırdığı iki aştan biri olan Ziya’yı bu bağımlılığı yüzünden ret etmek zorunda kalmış sonrasında Selahattin Pınar ile evlenmiştir. Selahattin Pınar ‘’Bir Bahar Akşamı Rastladım Size’’ bestesini Afife Jale ile ilk karşılaşmalarında bestelemiştir.

Bir bahar aksamı rastladım size

Sevinçli bir telaş içindeydiniz

Derinden bakınca gözlerinize

Neden başınızı öne eğdiniz?

İçimde uyanan eski bir arzu

Dedi ki yıllardır aradığım bu

Şimdi soruyorum büküp boynumu

Daha önceleri neredeydiniz?

Fakat bu aşkta Afife’nin hayatının gidişatını değiştirememiştir.

Dram, tiyatro aşkı ve sanat uğruna feda edilen, Bakırköy akıl hastanesinde noktalanan 39 yıllık acı dolu yaşam.

Yazar kitabında kullandığı akıcı dil ile okurlarını o günlere çekerken kitabın dip notlarına da koskoca bir tarihi sığdırmayı başarmış.

Kitabın başından sonuna kadar 17 Şubat 1926 yılında kabul edilen Medeni Kanun ile Türk kadınlarına özgürlüklerini hediye eden,  istediğimiz her alanda sesimizi duyurmamızı sağlayan Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’e minnettarlığımı tekrarladım.

Bugün bu ülkede sesimizi duyurabiliyorsak ilk başta Mustafa Kemal Atatürk’e ve bu topraklarda her zorluğa göğüs geren, mücadelesinden asla vaz geçmeyen ilkleri başaran ve başarmaya çalışan herkese sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum.

         ‘’Ne istediğini bilen insanlar kolay vazgeçmezler’’

Keyifle okumanız dileğiyle

Göknil KONGURTAY