SARGONUN KIZI ENHEDUANNA

M.Ö (2285-2250 )TARİHİN BİLİNEN İLK KADIN ŞAİR ,YAZAR

Ben Akad kralı Sargon un kızı ENHEDUANNA ve Ur daki Ay tanrısının en büyük rahibesi prenses, şair ve papaz. ENHEDUANNA . EN ( Başrahibe veya rahip) Hedu ( Gurur ve övünç kaynağı) Anna ( Cennet) anlamındadır. Akad kralı büyük Sargon’un kızı, bir prenses ama aynı zamanda da Tanrıça İnanna’nın baş rahibesi, tarihin bilinen en eski kadın şairi, hatta tarihte belgelenmiş bilinen ilk şairi Enheduanna! Hayatına eğilince bir tapınak rahibesi olması acaba rastlantı mı diyor insan… Çünkü bir tabletten Akad kralı büyük Sargon’un da bir tapınak rahibesinin oğlu olduğunu öğreniyoruz. Önce Agadeli Sargon un hikayesine bakalım. Sümerlerde tapınak rahibeleri, tanrı ile evli sayıldığından doğan çocukları yaşatılmıyor. Ama bu tapınak rahibelerinden biri bebeğini gizlice doğuruyor, ziftlediği saz bir sepete koyarak nehre bırakıyor… (Musa gibi!) Bu bebeği bir sucu bulup büyütüyor ve onu Kiş sarayına içkici başı olarak veriyor. Kiş kralının yaşlılığından ve güçsüzlüğünden yararlanan Sargon adlı çocuk büyüyor, güçleniyor ve krallığı ele geçiriyor, daha sonra çevresindeki diğer şehir krallıklarını da ele geçirerek sınırlarını genişletiyor…Böylece Kuzey Akad, güney Sümer olarak adlandırılıyor. Sargon Agade’yi başkent yapıyor…Ancak çoğu Sümerli olan halkın tanrıçası, İnanna’yı da İştar adıyla tanıyarak kızı Enheduanna’yı Ur şehrindeki, ay tanrısı ve İnanna’nın babası Nanna’nın mabedine baş rahibe atıyor. Ancak Enheduanna, sadece din adamlarının başı olarak bulunduğu mabet için değil bütün Sümer tanrı ve mabetlerini öven ilahiler yazıyor, şiirlerinde birinci şahsı kullanıyor, Enheduanna’nın kil tabletler üzerinde günümüze kadar ulaşan 43 şiir ile yazı ve yapıtları olduğunu öğreniyoruz…M.Ö. 2300 yıl öncesinden günümüze kadar namı süren bu güçlü kadın, acaba nasıl bir kadındı? İnanna’ya yazdığı övgü dolu şiirleri nedeniyle lezbiyenlik de yakıştırılıyor. Ey İnanna! sen gök gibi yücesin, bilinsin! Sen yer gibi genişsin, bilinsin! Sen ülkede kükreyensin, bilinsin! Sen başları vuransın, bilinsin! Cesetleri bir köpek gibi silip süpürürsün, bilinsin sen birçok zaferleri kazanansın , bilinsin diğer taraftan çok güzel olduğu, çok aşklar, ihanetler ve acılar yaşadığı ve insanların onu ölümlü tanrıça bildikleri, gittiği yerlerde İnanna diye karşılandığı da gelen bilgiler arasında. Uruk kentinden sürgün edildiğinde acısını dile getirişi gerçekten etkileyici: Günün ışıkları yaklaşıyor. Benim üzerimdeki ışık yok oluyor. Gölge ışığa yaklaşıyor. Ve kum fırtınası gibi onu kaplayacak. Benim tatlı sesim bozuldu. Bana zevk veren her şey toza döndü.Ey Sin! Göğün kralı! Bana ne yaptı bu Luganane? An’a söyle. İnana beni kurtarsın! O, Lugananne’nin erkekliğini alsın! Dağlar ve tufan onun elinde, o beni ve şehri titretti. Ona söyle, kalbi benim için sakinleşsin! Ben Enheduanna ona bir dua yapayım…Göz yaşlarımı tatlı bir içki gibi İnanna için akıtayım, ona bir selam diyeyim…Diye yazmış Enheduenna..

Kaynak kuraldışı dergi.

#TARİHVEARKEOLOJİNİNGİZEMİ#enheduanna#aylaötük

Ayla ÖTÜK