PERSEPOLİS YAZITLARI
Kral Darıus der ki: Ahuramazda, tanrıların en büyüğü beni yarattı, beni kral yaptı, iyi atların ve insanların olduğu bu büyük krallığı bana bağışladı Perslerin sosyo-ekonomik yapısını ortaya koyan en önemli kanıtlar, Persepolis kazıları sırasında sarayın hazinesi olduğu düşünülen binada ve kentin kuzeybatı sur duvarında tespit edilen, sayısı binleri bulan tabletlerdir… Söz konusu tabletler bulundukları yerlere göre “Hazine metinleri” ve “Sur metinleri” olarak adlandırılmıştır…Bu metinler M.Ö. 492 ile M.Ö. 460 yılları arasına tarihlenmiş olup, işçilere hizmetlerinin karşılığında hazineden verilen gümüş ücretleridir.. İşçilere ödeninilen bu ücretlere ilişkin hazine metinlerinden bir örnek alalım ; Kralın emriyle (Darius), 410 adet karsha ve 6 şekel gümüşün toplamının, Appishiyatish’in sorumlu olduğu işçilere yöneticinin elinden ücret olarak ödendiği söyleniyor… M.Ö. 519 ile M.Ö. 494 yılları arasında tarihlenen sur metinleri ise oldukça fazla sayıda ve farklı konulardadır.. Buna göre metinler vergilendirme, depolama ağı, işgücü sistemi, tarımsal üretim, ürünlerin temini, taşınması, teslimatı, organizasyon sistemi, hayvanlar için harcanan yem miktarı gibi ve çoğunluğu ekonomiye dayalı bilgiler sunmaktadır..Sur Metinlerinden bir örnek aşağıda verilmiştir: Bakabadus’un tedarik ettiği 16 erkek keçi, 14 koç ve toplam 30 küçük sığır kesildi. Hayvanların derilerini, Bakabadusun arkadaşı olan Sakada ve Irtima teslim aldı ve onları Batrakatas hazineye teslim etti ..Ahameniş dönemi yazıtlarının bir çoğu, imparatorların başarılı fetihlerini anlatması açısından bir propaganda aracıdır… Krallar bu yazıtlarda kendilerini bazen baş tanrı Ahuramazda’nın yeryüzündeki bir temsilcisi olarak tanımlamış, bazen de Ahuramazda tarafında seçildiklerini belirterek iktidarlarını Ahuramazda ile meşrulaştırmıştır, Mezopotamya’ da gördüğümüz tanrı-kral ideolojisi gibi..Susa’ da bulunan kral Darıus’ a ait bir yazıt bunu kanıtlar niteliktedir ;Kral Darıus der ki: Ahuramazda, tanrıların en büyüğü beni yarattı, beni kral yaptı, iyi atların ve insanların olduğu bu büyük krallığı bana bağışladı…
Ayla ÖTÜK
