ORPHEUS’UN SONSUZ AŞKI…
Orpheus, Homeros ‘un ilham perisi olan Calliope’ nin oğluydu. Öylesine yetenekliydi ki, yeryüzünde onun kadar güzel lir çalan bir müzisyen daha yoktu . Orpheus lir çalmaya başladığında herkes hipnotize olmuş gibi onu dinlerdi. Gel zaman git zaman Orpheus, güzelliği ile nam salmış orman perisi Euridyce ‘ye aşık oldu ve aşkına karşılık bulunca da onunla evlendi . Eşine sonsuz bir aşkla bağlı olan Orpheus lir çalmaya başladığında bütün ağaçlar çiçek açar, rüzgarlar naifçe eser, güneş bile batmak istememiş. Ancak Antik Yunan kültüründe, böyle her şey yolunda gidince, kötü bir şey olacağına inanılırmış. Bir gün Euridyce bahçede meyve toplarken, bir Satyr onun güzelliğinden çok etkilenir ve sahip olmak ister. Satyr’in niyetini anlayan Euridyce korkar ve ormana doğru kaçmaya başlar. Bu kovalamaca sırasında içi yılanlarla dolu bir çukura düşer ve ne yazık ki zehirli bir yılan onu ısırır. Orpheus onu bulduğunda çoktan ölmüştür, o kadar çok üzülür ki ve Euridyce ‘ye olan sonsuz aşkından dolayı bu ölümü reddeder. Yer altı ve ölüler Tanrısı Hades’ e gidip, Euridyce ‘nin ruhunu geri istemeye karar verir. Günlerce yürüyerek sonunda bir mağaraya varır, burada bir bilge periye rastlar ve ona hikayesini anlatarak, Hedes’ e ulaşabileceği yolu sorar. Peri ona mağaranın arkasındaki tünelden Styx nehrine ulaşmasını ve ölülerin ruhlarını taşıyan Charon’un kayığına binerek Hades ‘e ulaşabileceğini anlatır. Fakat Charon sadece ölülerin ruhlarını taşır, bu yüzden kabul etmeyecektir. Orpheus içindeki acı ve Hades’ e ulaşma hayalinin yıkılmasıyla liriyle ağıt yakmaya başlar. Müzik o kadar hüzünlüdür ki, gözü yaşlı ruhlar onun kayığa binmesi için Charon ‘u razı ederler. Sonunda Hades’ in yer altı dünyasının kapısına gelen Orpheus, burada kapının bekçisi üç başlı köpek Cerberus’la karşılaşır. Onu sakinleştirmek ve içeri girmek için de lirinden yararlanır ve Euridyce için yaptığı hüzünlü ağıtı çalmaya başlar. Büyülü melodiler Cerberus’u sakinleştirir ve Orpheus içeri girer. Ölülerin ruhları Hades ‘e doğru yürüyen Orpheus’ un Asphodel, Tartales, Elysium adlı üç kapıdan hangisine gireceğini merak ederek onu takip ederler. Kalabalığın içinde Orpheus ‘u gören Hades sinirlenir ve ona ait olmadığı dünyada ne aradığını sorar. Orpheus derdini yine liri ile anlatır Hades’ e. Bir Tanrı olan Hades, onun aşkının gücünü lirinden çıkan melodi ile derinden hisseder ve bir şartla Euridyce ‘yi yeryüzüne tekrar yollayabileceğini söyler. Orpheus, Hades’ in yer altı dünyasından ayrılırken, Euridyce onu ardından takip edecektir, ancak Orpheus yeryüzüne çıkana kadar asla geri dönüp ardına ve Euridyce ‘ye bakmamalı, onun ölüler dünyasındaki suretini görmemelidir. Ve yola çıkılır, yürüyerek yeryüzüne doğru yaklaştıkça, Orpheus’ un içini bir şüphe kaplar, kendiyle savaşır, acaba Euridyce arkasında mıdır gerçekten, gerçekten yeryüzüne sonsuz aşkıyla çıkabilecek midir ? Çünkü arasından gelen Euridyce ‘nin ayak seslerini duymuyordur. Oysaki ruhların ayak sesi yoktur. Kendine yenilir Orpheus ve dayanamayıp döner, eşine, sonsuz aşkına bakar ve göz göze gelince Euridyce gölgelere karışarak gözden kaybolur, o an onu tamamen kaybettiğini anlar. Bu Orpheus ‘un hayatının sınavıdır aslında, ama o sabırlı olamamış, içindeki şüpheyi yenememiş ve Tanrılardan şüphe etmiştir. Şimdi yalnız ve sevgisiz kalmıştır, lirinden çıkan büyülü müzikler Diyonisos’ a tapan maenad kadınlarını çok etkiler ve Orpheus ‘a aşklarını sunarlar. Ancak o hala Euridyce’ ye aşıktır ve hepsini reddeder. Buna dayanamayan kadınlar onu aralarında parçalara ayırıp, liriyle birlikte nehre atarlar. Su periler Orpheus ‘un lirini bulup Zeus’ a verirler ve gökyüzüne yollamasını isterler. Zeus liri gökyüzüne yerleştirir, o artık gökyüzünde bir yıldız, “Lyra” dır…
*1806 yılında Christian Gottlieb Kratzenstein tarafından yapılan tablo , Orpheus’un Euridyce ile yer altı dünyasından, yeryüzüne çıkış anında onu kaybedişini tasvir etmiştir… Eser “NY Charlesberg Glyptotek Müzesi “nde sergilenmektedir…
Sanat Atlası…
Sedef DİNKÇİ
