SÜMER …ÖLÜM…MEZAR BULUNTULARI

Mezarlıkta helva dağıtmak, ölünün her gün helva yediği veya çok sevdiği anlamına gelmez…Bu ne demek diyeceksiniz, gelenekler veya inançlar gereği bize yaklaşık 4 bin yıldan fazla ölülerin, öbür dünyadaki yaşamlarını rahat ve mutlu kılacak mezar eşyaları ile gömüldüklerini ve ait oldukları uygarlıkların bilgilerini sunduğunu biliyoruz…Tarih bilimine en doyumlu bilgiyi sunan yerleşim yerlerinin dışındaki nekropollerdir… Yiyecek , giyecek ,süs eşyası , silahlar , müzik aletleri, oyuncaklar ve de antik Mezopotamya dünyasında önemli statüdeki kişinin yardımcılarını dahi görüyoruz…Tüm bunların kişinin kullanımına ait olduğunun yanı sıra , geleneksel malzemeler, din ve inanç gereği kullanılan veya öte dünyada olmak istediği arzuladığı kişiliğe ait objeler olduğu fark edilmiştir…Yani kısaca bu buluntular , ölünün gerçek konumunun yanı sıra bir ideali temsil eden inanç ve geleneklerle de bağlantılı idi ..Şu çok önemlidir ki gömülenler ölünün yeraltındaki erdeminiz veya şartlarınız değil , yer üstündeki statünüzün yansımasıdır…Mezopotamya , ölüme dair inançlarda oradaki rahatınız yeraltı tanrılarına vereceğiniz hediyelere bağlıdır, bu ölümden sonraki karanlık yaşamı hafifletecekti…Mezopotamya erken hanedan Sümer dönemi mezar buluntularından, bu insanların giydiği giysileri tahmin edebiliyoruz, üç tür giysi görülen bu uygarlık ince dokuma , kaba dokuma ve bir tarafı püskül veya pilili uzun iplikli giysi ..Yine zengin mezarları buluntu fazlalığına sahiptir , buralarda tutturucu işlevi gören kabuk veya metalden boncuklu halkalı süsleri olan giysiler mevcut…Saray çevresi ise etek uçlarında boncuklar olan önden aşağı doğru açılan uzun etekli ceketler giymiştir….Bu kadınlar ayrıca, altın şerit bezemeli muhteşem saç tarakları ile tutturulan başlıkların altına ince bir peçe veya maske kullanırdı… Erkekler ise hançer veya kama tutan bir kemer , önü açık gömlek başlarının üzerinde metal şerit veya boncuk dizisi olan kaffir yani başörtüsü gibi… Omuzun üzerine tutturulmuş pelerin hem kadınların hem erkeklerin kullandığı giysiydi….Yanı sıra arkeolojik kanıtlarda erkeklerin gövdeleri çıplak başları çıplak ve traşlı yün etekle sunulmaları genel verilere pek uymaz…Kadınlarda yünlü bir malzemeden omuzdan tutturulan düz bir giysi ile resmedilir , bu yansıtmayı temsil ettikleri iş doğrultusunda yaptıkları tahmin ediliyor…Kadınlar ve erkekler yukarıda anlatıldığı gibi gömülürken bu ayrıca sunulan resmedilen sadelik sadece ayin özel giysileri olduğu tahmin edilmektedir….Hem kadın hem erkeklerin kozmetik kullandığını biliyoruz…Mezarlarda kabukların içinde kırmızı , siyah ,yeşil , mavi pigmentler bulunmuş ayrıca saç -sakal traşı için kesici aletler ele geçmiştir…Tırnak kulak temizliği içinde bir dizi küçük alet gereçleri de elde edilen bulgular arasındadır….Mezarlarda bulunan bu bulgular gömülen kişinin mesleğini de belirtirdi ,ancak işçi kategorisinin en kalabalık kesimini teşkil eden tarım işçilerine dair bir kesinlikle bu diyeceğimiz bir mezara rastlanmamıştır, bunun nedeni sadece temel ihtiyaçlarla gömülemeyecek kadar fakir olmalarıdır…Tüm bunların sonucunda , bize geçmiş toplum analizlerini oluşturmak için yalnızca mezar buluntularına çıkarılan kanıtlara netlik yüklemek hatalı olabiliyor…Şunu diyebiliriz mezarlar; içinde gömülü olan sahibinin yaşam şekli , inançları , olmak istedikleri , ve öte dünyadan beklentileri yani dünyasının bir yansıması idi….Görsel Ur kraliyet mezarlığında bulunan oldukça zengin buluntuların sahibi leydi Pu-abi takılarıdır, bu mezarda bulunan hizmetlilerin kendi iradeleri doğrultusunda zehir içerek öldüklerini öne sürüyoruz…Çünkü ölünün statüsü dünyada kendini izleyenlere ayrıcalıklı muameleyi vaat ve garanti edecek nitelikteydi…

Ayla ÖTÜK

#DÜNYATARİHİVEARKEOLOJİ#aylaötük#sumer