‘’Müzik tanrısal (ilahi) bir sanattır.’’ (Beethoven)
Müzik nedir sorusunun cevabı için bu konuda verilmiş birçok farklı tanım vardır. Bunlardan bazıları şöyledir:
‘’Müzik tanrısal (ilahi) bir sanattır.’’ (Beethoven)
‘’Müzik, gök ve toprak arasında bir uyumdur.’’ (Konfüçyüs)
‘’Müzik, insanlığın ahlakını arındıran kutsal bir bilimdir.’’ (Dede Efendi)
‘’Müzik insanın ruhunun dilidir.’’ (Weber)
‘’Sözcükler ile anlatılması olanaksız duygu ve coşkuları; sezdirecek, duyuracak, biçimde düzenlenmiş sesler aracılığıyla başka gruplara yansıtma sanatırıdır.’’ (Saygun)
‘’Müzik, başlıca iki öğesi ses ve ritim olan bir bütündür, ses ve ritimle anlatım sanatıdır.’’ (Sun)
‘’ Düşünce ve duyguları kulağa güzel gelecek seslerle iletme sanatı; bu biçimde düzenlenmiş seslerden oluşan yapıtların söylenmesi ya da çalınması.’’ (Türkçe Sözlük)
Yukarıda farklı açılardan bakılarak yapılmış tanımlar vardır. Bazı tanımlar bilimsel olarak ele almış, bazı tanımlar ise sanatsal olarak ele almış. Bütün olarak baktığımızda müziğin tanımı için hepsi diyebiliriz. Çünkü müziği tek başına sadece sanatsal boyutta ya da sadece bilimsel boyutta ele alamayız. Her ikisini içeren bir tanım olmalıdır.
Müziğin İnsanlar Üzerindeki İşlevleri
Toplumsal ve kültürel bir varlık olan insan, temelde bilişsel, devinişsel ve duyuşsal yapılardan oluşan bir bütündür. Bu yapılar insanın sinir sistemine, kas sistemine ve iç salgı sistemine dayalıdır. İnsanın müzikle ve çevresiyle olan ilişkilerinde birtakım davranışlarda ve etkinliklerde bulunurken söz konusu olan yapılarla birlikte uyum ve etkileşim için birbirini tamamlayıp bütünler. Müziğin insan yaşamındaki işlevlerini maddeler halinde sıralayacak olursak bunlar;
- Bireyin kendini tanımasına, kendine güveninin artmasına, kendini kanıtlamasına, kendini gerçekleştirmesine, kişiliğini geliştirmesine, yaşamını zenginleştirmesine ve böylece kendisine daha sağlıklı mutlu bir yaşam kurmasına olanak sağlama, katkıda bulunma,
- Bireydeki yaratıcı gücü uyandırma, bireyin yaratma yeteneğini zenginleştirme ve onun gelişimini hızlandırma,
- İş, çalışma ve üretim yerlerindeki tekdüzeliği giderme, tinsel/tensel yorgunluğu azaltma, çalışma zevki ve sevinci yaratma, başkasıyla gereksiz yere konuşmadan alıkoyma, başkasını rahatsız etmeme, böylece, bireyde düzenli, etkili verimli ve mutlu çalışma alışkanlığı oluşmasına katkıda bulunma. Bireyin dikkatini toplamasına, farkına varma- belleme- anımsama- düşünme vb. yeteneklerinin gelişmesine, duygularını güçlendirme ve denetlemesine, kendini anlamasına ve anlatmasına ve kendisi hakkında olumlu görüş geliştirmesine katkıda bulunma,
- Bireysel ve gruplu danışmada, zeka geriliği olan ve otistik çocukları sağaltmada ya da iyileştirmede, uyumsuz çocuklardaki uyum bozukluklarını gidermede, sinirsel-tinsel rahatsızlıkları gidermede etkili bir uyarıcı ya da araç olma,
- Bireyin çalışma, iş yapma, yaratma, disiplin, sorumluluk, başarı, güven, coşku, beğeni, sevgi duygularını uyandırma-geliştirme-kökleştirme-zenginleştirme-derinleşmeye olanak sağlama,
- Bireyler (kişiler) arasında bağ kurma, duygu-düşünce-tasarım-izlenim alışverişi sağlama ve giderek ortak duygu-düşünce-tasarım-izlenim oluşturma,
- Bireyin toplumsallaşmasını kolaylaştırıp hızlandırma: Müzikli etkinlikler yoluyla grup çalışmalarına katılma, grubun üyesi olma, grubun içinde dikkati çekme, gruba kendini kabul ettirme, grubun içinde toplumsal güven kazanma ve benzeri özellikler oluşturup geliştirme,
- Bireyler arasında, birlikte müzik yapma yoluyla, etkileşme, işbölümü-yardımlaşma-dayanışma-uyuşma-paylaşmayı geliştirip güçlendirme,
- Birlikte çalışma sırasında bireylerin sorumluluk alma, aldığı sorumluluğu yerine getirme, yeni sorumluluklara hazır olma özelliklerini geliştirmelerine katkıda bulunma,
- Bireylerin birbirlerine karşı açık, esnek, anlayışlı, hoşgörülü, saygılı, sevgili ve insancıl olmalarını sağlama,
- Toplumsal iletişime, etkileşme, anlaşma, birleşme, dayanışma, kaynaşma ve bütünleşmeyi kolaylaştırma-hızlandırma-güçlendirme-pekiştirme,
- Toplumsal iletişimi-etkileşimi kolaylaştırma-hızlandırma (törenlerde-şölenlerde-radyoda-televizyonda-günün belli saatlerinde belirli müziklerin yer alması temelde böyle bir iş görüden kaynaklanır).
- Oğuz Yaşar ÖZZEREN
