PROMETE

1867-1915 yılları arasında arasında yaşamış ünlü şairlerimizden birinin Antik Yunan Tanrılarından Promeheus’u konu alan bir şiir yazdığını biliyor musunuz??? PROMETE… Kalbinde her dakika şu ulvî tahassürün Minkar-ı âteşini duy, daimâ düşün: Onlar niçin semâda, niçin ben çukurdayım? Gülsün neden cihan bana, ben yalnız ağlayım?.. Yükselmek âsmâna ve gülmek ne tatlı şey! Bir gün şu hastalıklı vatan canlanırsa… Ey Müştâk-ı feyz ü nûr olan âtî-i milletin Meçhul elektrikçisi, aktâr-ı fikretin. Yüklen, getir ne varsa biraz meskenet fiken, Bir parça rûhu, benliği, idrâki besleyen Esmâr-ı bünye-hîzini, boş durmasın elin. Gör dâima önünde esâtir-i evvelin Gökten dehâ-yı nârı çalan kahramânını… Varsın bulunmasın bilecek nâm ü şânını…. TEVFİK FİKRET… *Promete, Mitoloji seven arkadaşların da bildiği gibi,Yunan mitolojisinde, göğe yükselip ateş cevherini çalarak yeryüzüne indiren, bu yüzden tanrıların gazabına uğrayarak bir kartal tarafından göğsü deşilmeye mahkûm edilen kahramandır… *Tefik Fikret’in bu şiirini daha iyi anlayabilmeniz için de,şiirde kullanmış olduğu Osmanlıca kelimelerin Türkçe karşılığı aşağıda bilginize sunulmuştur… Ulvî: yüce Tahassür: hasretini çekmek Minkar-ı âteşin: ateşten gaga Müştâk-ı feyz ü nûr: ilim ve ışığın hasretlisi Aktâr-ı fikret: düşünce ülkeleri Meskenet-fiken: miskinliği gideren Esmâr-ı bünye-hîz: vücudu canlandıran meyveler Esâtir-i evvel: ilkçağ mitolojisi Dehâ-yı nâr: ateşin dehası, cevheri Gelelim şiirin hikayesine;Oğlu Haluk’un doğumundan itibaren onun ileride milleti bilgisiyle aydınlatacak bir kahraman gibi yetişmesini arzulayan Tevfik Fikret, 1909 yılında on dört yaşındaki Haluk’u elektrik mühendisliği eğitimi alması için İskoçya’nın Glasgow kentine gönderir. Oğlunun vatan ve millet için faydalı bir birey olması arzusunu “Haluk’un Vedâı” ve “Promete” adlı şiirlerinde dile getirir. Ne var ki Haluk, yanına yerleştirildiği Hıristiyan ailenin etkisi ile din değiştirip Hıristiyanlığı seçer ve babasının düşlediğinden çok farklı bir yaşam sürer… 1913 yılında Amerika’ya gidip ailesine izini kaybettirir; 1916’da Michigan Üniversitesi’nde Makine Mühendisliği’nden mezun oldur ve tekrar ülkesine dönmeyen Haluk Fikret, 1943 yılından sonra kendisini dine verip rahip olur. 1965 yılında Orlando, Park Lake Presbiteryen Kilisesi rahibi iken hayatını kaybeder…

* Tablo Viyanalı ressam Heinrich Fredrich Füeger’in 1817 yılında tamamladığı “And Prometheus brings fire to mankind” adlı eseridir, orijinali özel koleksiyona dahil olan eserin reprodüksiyonu Viyana “Liechtenstein Museum” da sergilenmektedir…

Tarihin Satır Aralarından…

Sedef DİNKÇİ