Bir Ömür Nasıl Yaşanır, İlber ORTAYLI

Yazar Hakkında;

Türk Tarih Profesörü İlber Ortaylı Avusturya’daki bir göçmen kampında 1947 senesinde doğdu. Kırım Tatarı kökenlidir. Stalin’in politikaları neticesinde anavatanlarından ayrılmak zorunda kalan ailesiyle birlikte 2 yașında Türkiye’ye göç etti. İlk ve orta öğrenimini Ankara’da tamamladı. 1965 yılında Ankara Atatürk Lisesi’nden mezun oldu.

Akademik kariyeri

1969 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni ve Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nin tarih bölümünü bitirdi. Viyana Üniversitesi Slavistik ve Orientalistik Bölümü’nde öğrenim gördü. Yüksek lisans çalışmasını Chicago Üniversitesi’nde Prof. Dr. Halil İnalcık ile yaptı. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde “Tanzimat Sonrası Mahallî İdareler” adlı tezi ile 1974 yılında doktor, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfûzu” adlı çalışmasıyla 1979’da doçent oldu. 1982 yılında devletin akademik politikalarına tepki olarak görevinden istifa etti. Bu dönemde Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strazburg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford ve Tunus üniversitelerinde misafir öğretim üyeliği yaptı, buralarda seminerler ve konferanslar verdi. 1989’da Türkiye’ye dönerek profesör oldu ve 1989-2002 yılları arasında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde İdare Tarihi Bilim Dalı Başkanı olarak görev yaptı. Yerli ve yabancı bilimsel dergilerde 16. ile 19. yüzyıllar arası Osmanlı tarihi ve Rus tarihi ile ilgili makaleleri yayınlandı. 2002 yılında Galatasaray Üniversitesi’ne, iki yıl sonra ise Bilkent Üniversitesi’ne konuk öğretim üyesi olarak geçti. Şu anda Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Türk Hukuk Tarihi derslerini vermektedir. Galatasaray Üniversitesi Senato üyesidir. Ayrıca İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı Kapadokya Meslek Yüksekokulu Mütevelli Heyeti üyesidir.

2005 yılında Topkapı Sarayı Müzesi başkanı oldu. 7 yıl bu görevde kalan İlber Ortaylı 2012 yılında yaş haddinden emekli oldu ve görevi Ayasofya Müzesi başkanı Haluk Dursun’a devretti.

Ortaylı, Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi ile Avrupa İranoloji Cemiyeti ve Avusturya-Türk Bilimler Forumu üyesidir. Tarih Vakfı ve Afet İnan ailesinin işbirliğiyle iki yılda bir verilen Afet İnan Tarih Araştırmaları Ödülü’nün 2004 yılındaki sahipleri Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın da içinde bulunduğu jüri tarafından belirlenmiştir. 2009 yılında İzmir Kitap Fuarı’na katılmıştır. Milli Saraylar Daire Başkanlığı’nın Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlediği Vefatının 150. Yılında I. Abdülmecit ve Dönemi Uluslararası Sempozyumu’nda açılış ve kapanış oturumlarına katılmıştır.

Ortaylı; Türkçe; ileri seviyede Almanca, Fransızca, İngilizce, İtalyanca ve Rusça; orta seviyede Arapça, Farsça, Latince, İbranice, Sırpça ve Yunanca bilmektedir.

Özel yaşamı

1981 yılında Mersin eski Senatörü Dr. Talip Özdolay’ın kızı Ayşe Özdolay ile evlendi ve bu evlilikten Tuna adında bir kızı oldu. Daha sonra 1999 yılında eşinden boşandı. Ortaylı, bilgisayar ve internet kullanmayı sevmemektedir. Herhangi bir sosyal medya sitesinde adına açılmış hesapların hiçbiri kendisinin değildir. İlber Ortaylı’nın ayrıca çocukluğundan beri büyük bir tutku ve özenle biriktirdiği minyatür otomobillerden oluşan büyük bir koleksiyonu vardır.

Aldığı Ödüller

Prof. Dr. İlber Ortaylı, “Osmanlı Tarihinde Aile” isimli eserinin yanı sıra, tarih alanında 1970’li yılların başlarından itibaren yaptığı çalışmaları, yayınladığı makaleler ve kitapları, tarih biliminin yaygınlaştırılması çabaları, tarihi her yaştan Türk insanına sevdirme konusundaki faaliyetleri, yurtdışındaki bilimsel etkinlikleri ve Türk tarihçiliğinin uluslararası alanda önemli bir ismi olması da göz önüne alınarak tarih dalında 2001 Aydın Doğan Ödülü’ne değer bulundu. 2006 yılında İtalya’da Lazio bölge yönetiminin başlattığı ve her yıl devam etmesi öngörülen Akdeniz Festivali’nde, toplumsal ve kültürel tarih alanındaki “Avrupa ile Akdeniz arasında Lazio” ödülünün Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya verilmesi uygun görülmüştür. 2007 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin imzasıyla Rusya Federasyonu tarafından Rus dilini ve kültürel mirasını yayan, ülkelerin ve halkların birbirlerine yaklaşmasını sağlayan kişilere verilen Puşkin Ödülü’ne Türkiye’den Ortaylı layık görülmüştür.

BİR ÖMÜR NASIL YAŞANIR

‘’Ne yaşadıysanız yüzünüze yansır. İnsanın yüzü bir kitap gibi okunabilir. İfadeniz bomboşsa da hiçbir şey yaşamadığınız fark edilir. Bundan kurtulmak mümkündür; yaşayın monotonluktan uzaklaşın, gezin, görün, keşfedin başkalarıyla ilgilenin, okuyun, sevin. Bunları dolu dolu yapın ki izleri yüzünüze yansısın. Yüzünüz ifadesiz kalmasın.’’

Röportaj tarzında kaleme alınan kitap, sekiz bölüm olarak ayrılmış.

*Bir ömür nasıl yaşanır?

*Kimden ne öğrenilir?

*İnsan kendi kendisini nasıl yetiştirir?

*Nasıl çalışmak gerekir?

*Nasıl seyahat edilir, neleri görmek gerekir?

*Eğitimde hangi tercihleri yapmak gerekir?

*Ne izlemeli, ne dinlemeli, ne okumalı?

*İnsan yaşadığı şehirden nasıl yararlanır?

Kitapta insan hayatı da dört evreye ayrılıyor. 12-25 arası, 25-40 arası, 40-55 arası ve 55 sonrası. Anlamlı bir ömür için her evrede yaşanması ve planlanması gereken alışkanlıklar farklı farklı.

Kitap, seyahatten eğitime, insan ilişkilerine, sağlıktan kültüre, geziden müziğe İlber Hoca ile karşılıklı kahvenizi içerken sohbet ediyormuşsunuz tadında. İlber Hocanın tavsiyeleri ile ölmeden önce yapılması gerekenler listesi çıkartılacak, okunacak kitap, gezilecek ülkeler sıralanacak bir kitap olmaktan çok bunları oluşturabilecek kişisel bilgeliğe ve derinliğe erişmek düşüncesi ile sizi baş başa bırakacak.

“Biliyor musun, insan en güzel trende düşünür… Bir konu kafanı kurcalıyorsa; yazmak, anlatmak istediğin şeyleri kafanda sıralamak istiyorsan, hatta yeniden kurmak istiyorsan, bir tren yolculuğuna çıkmalısın.”

Hayatta hiçbir şeye vakit bulamadığınız labirentinin içine düştüğünüzde gerçekten istendiğinde ve doğru planlamalar ile hayatı boşa yaşamayacağınızın altını çizebileceğiniz satırlar belki de kendinizi yeniden planlamanızı sağlayacak. Hayatı dolu dolu yaşamak ile sadece gün tükenmek arasında ki farkı derinlemesine irdeleyeceksiniz.

‘’Beyninize yeni bir kapı açacak, size bir değer katacak insanla bir araya geldiğinizde bir şey öğrenirsiniz; bir şey düşünürsünüz; yeni bir yere bakmaya başlarsınız. Düşünceniz yeni bir boyut kazanır, yaşamınıza farklı bir bakış açısı eklenir. O boyut bazen yanlış da olabilir, ziyanı yok; bu yanlış, zaman içinde tashih edilir. Dahası, o yanlış bile ortalıkta boş boş gezmekten daha iyidir. Dilinizi, itibarınızı, tecrübe ve görgünüzü geliştiren; dünyaya bakışınızı değiştiren insanlar önemlidir. Onlarla bir araya gelmeye gayret ediniz; sonra oradan başka yere geçersiniz, sabit kalmanız şart değildir.’’

Kendi yolunuzu çizerken tavsiyelerin sizin için değerli olacağını düşündüğüm kitap, sadece satırları okunup geçilecek değil adım adım anlatılan yerleri gezmek, kitapları okumak, müzikleri dinlemek isteğini sürekli perçinleyecek yüreğinizde.

“Sokaklarında yürümeden, çarşısına karışmadan bir şehri anlamak mümkün değildir. Öyle, “Taksiden indim, otele gittim.” yok; yürüyeceksiniz.”

Hayata bakış açınızı değiştirebilecek, zaman tüketmenin değil anı biriktirmenin yaşamak olduğunu anlayacağınız bu kitap belki de bundan sonraki hayatınızın ilk güneşi olacak.

‘’Her şeyden evvel insanların birbirini çok sevmesi lazım. Sevginin olmadığı yerde hiçbir şey kurulamıyor.’’

Keyifle okumanız dileğiyle

Göknil KONGURTAY